FAQ Pilot Doorstroomadvies
1. Hoe lang gaat de pilot draaien?
De pilot zal in studiejaar 2023-2024 en 2024-2025 gedraaid worden. In het geval dat de pilot succesvol is gebleken, wordt er bekeken of het in beleid verankerd gaat worden en op die manier doorgang zal blijven krijgen. Gedurende de pilot houden we contact met collega-hogescholen die al een doorstroomadvies uitgeven, om van en met elkaar te leren.
2. Mogen we de pilot al in studiejaar 2022-2023 draaien?
Nee, dat kan helaas niet. De keuze voor een specifiek studieadvies is vastgelegd in Hoofdstuk 5 Studieadvies van de Onderwijs- en Examenregeling (OER). De OER voor 2022-2023 is vastgesteld en mag niet aangepast worden, tenzij in gevallen van overmacht en dan alleen als studenten daardoor niet benadeeld worden. Het draaien van een pilot valt niet onder overmacht.
3. Wie gaan er meedoen aan de pilot?
Dat is op dit moment nog onbekend (31 januari 2023). Opleidingen kunnen het afwegingskader gebruiken om een keuze te maken, die ze vervolgens verwerken in een onderbouwd voorstel. Dit voorstel sturen ze naar de beleidsafdeling O&O (k.j.w.weerts@hva.nl), uiterlijk op het moment waarop ze hun voorgenomen keuze tot wel/geen deelname voorleggen aan de medezeggenschap in het OER-proces. Aangezien dit moment verschilt tussen faculteiten, is het niet mogelijk hier een specifieke datum aan te verbinden. Vervolgens gaan we inventariseren welke opleidingen aan de pilot willen meedoen.
4. Geldt er een maximum voor het aantal opleidingen die aan de pilot kunnen deelnemen?
Nee, er is geen maximum. Deelname staat open voor alle Bachelor en Ad opleidingen.
5. Mogen we ook een studieadvies in een Master opleiding uitbrengen?
Nee, dat kan helaas niet. De wet geeft ons alleen de ruimte om een studieadvies bij Bachelor en Ad opleidingen uit te brengen.
6. Wie bepaalt of een opleiding aan de pilot mag deelnemen?
De primaire verantwoordelijkheid voor de inrichting van het studieadvies ligt bij de opleiding. Daarbij is het belangrijk dat dit binnen de faculteit met de decaan besproken wordt. Op basis van het (kort) onderbouwd voorstel voor deelname aan de pilot zal de beleidsafdeling Onderwijs & Onderzoek de opleiding een advies geven.
7. Een opleiding wil graag deelnemen aan de pilot. Hoe wordt het verder ingeregeld?
Zo gauw bekend is welke opleidingen aan de pilot gaan deelnemen, zal de projectleider met deze opleidingen de pilot verder inrichten. Hierbij hoort ook de praktische uitwerking van de pilot. Onderwerpen die verder uitgewerkt worden zijn o.a. het inregelen van ICT-systemen en communicatie richting studenten.
8. Mogen we twee soorten studieadvies combineren, bijvoorbeeld een deel van de studenten een doorstroomadvies geven en een deel het huidige BSA geven?
Nee, dat kan helaas niet. De wet schrijft ons voor dat we per opleiding (Croho-nummer) één soort studieadvies uitgeven. Dat maakt het combineren binnen een opleiding niet mogelijk.
9. Wij willen niet deelnemen aan een pilot maar de huidige BSA-regeling behouden. Maar wij willen de BSA-norm veranderen (bijv. verlagen naar 30 EC of verhogen naar 60 EC). Kan dat?
Nee, dat kan helaas niet. De huidige BSA-regeling is ‘evidence informed’ bepaald en daaraan wordt vastgehouden.
10. Mogen we twee keer een studieadvies geven? Bijvoorbeeld een doorstroomadvies in het eerste jaar van inschrijving en een bindend studieadvies in het tweede jaar van inschrijving?
Nee, dat kan helaas niet. Er bestaat geen wettelijke ruimte voor een dergelijke aanpak want de wet schrijft ons voor dat een student in het eerste jaar van inschrijving eenmalig een studieadvies krijgt.
11. Leidt deze pilot tot rechtsongelijkheid tussen studenten? Het kan namelijk gebeuren dat binnen één faculteit bij sommige opleidingen een bindend studieadvies wordt uitgebracht terwijl bij andere opleidingen een doorstroomadvies wordt uitgebracht.
Nee, verschillen in soort studieadvies tussen opleidingen leiden niet tot rechtsongelijkheid, zolang alle studenten binnen één opleiding hetzelfde soort studieadvies ontvangen.
12. Als we deelnemen aan de pilot, kunnen we dan bepaalde vakken oormerken die minimaal behaald moeten zijn?
Nee, dat kan helaas niet. Er kan een doorstroomnorm van een x-aantal studiepunten gesteld worden. Het is daarnaast mogelijk om bij specifieke vakken instroomeisen te stellen, om te voorkomen dat studenten met te weinig voorkennis en/of vaardigheden aan een volgend vak beginnen. Daarnaast kunnen er compensatieregelingen gehanteerd worden. En het is belangrijk dat de studeerbaarheid in het oog gehouden worden.
13. Wij denken er over om mee te doen aan de pilot. Maar wat zullen de effecten zijn, bijvoorbeeld op studievoortgang, uitval en langstudeerders? Welke effecten zien collega-hogescholen die al werken met een doorstroomadvies?
Er zijn hogescholen waarbij een deel van de opleidingen werkt met een doorstroomadvies (o.a. Hogeschool Leiden, Hogeschool Utrecht, Hogeschool Windesheim en Fontys). Een deel van hen heeft plannen om bij alle opleidingen een doorstroomadvies te gaan uitgeven. Zuyd Hogeschool geeft sinds 2021-2022 bij alle opleidingen een doorstroomadvies uit. Al deze hogescholen hebben inmiddels ervaring met het loslaten van het bindende karakter. De projectleider heeft regelmatig contact met deze hogescholen om hun ervaringen mee te kunnen nemen in onze pilot. Het is alleen lastig om de effecten van het loslaten eenvoudig vast te stellen:
- Deze hogescholen zijn allen gestart met het (gedeeltelijk) loslaten van het bindend studieadvies vlak voor en tijdens de coronapandemie. Daarmee studeerden alle studenten die een doorstroomadvies kregen onder coronamaatregelen. Dat maakt het lastig om het precieze effect van het studieadvies los te koppelen van effecten van de coronamaatregelen. Zij zien landelijke trends rondom studievoortgang en uitval, die te zien zijn bij hogescholen die werken met een bindend studieadvies, ook terug bij hun studenten.
- De daadwerkelijke effecten op studievoortgang, uitval en langstudeerders zijn pas zichtbaar na vijf jaar. Dan zijn er immers cohorten studenten die hun gehele studie hebben doorlopen zonder dat zij een bindend studieadvies in hun eerste jaar van inschrijving hebben ontvangen. Er zijn nog geen hogescholen die zo lang een doorstroomadvies uitbrengen.
- Er zijn verschillende factoren die een rol spelen bij de studievoortgang en uitval van studenten: het soort opleiding, de studentenpopulatie, de inrichting van de opleiding, etc. Dat maakt het lastig om effecten enkel toe te schrijven aan het soort studieadvies. In reguliere onderwijsomstandigheden zouden dergelijke vergelijkingen tussen cohorten studenten wel mogelijk zijn, maar door de coronamaatregelen is dat lastig. Helaas is het wettelijk gezien niet mogelijk om binnen een opleidingen een groep studenten een bindend studieadvies te geven en een groep studenten een doorstroomadvies (losstaand van de discussie of dat wenselijk is). Dat zou een manier kunnen zijn om de effecten goed te kunnen meten maar dat kan niet.
- Het invoeren van een doorstroomadvies gebeurt vaak gelijktijdig met andere aanpassingen aan de opleiding. Dat maakt het lastig om het effect van het doorstroomadvies los van die aanpassingen te meten.
Maar wat al deze hogescholen gemeen hebben, is dat geen enkele van hen het besluit tot het loslaten van een bindend studieadvies teruggedraaid heeft. Ze zijn allemaal tevreden over het uitgeven van een doorstroomadvies. Sterker nog, de landelijke beweging gaat richting een doorstroomadvies. Zuyd Hogeschool heeft dit al geïmplementeerd en Fontys heeft besloten dat per 2024-2025 alleen nog een doorstroomadvies gegeven zal worden. Uit contact met Fontys blijkt dat het enthousiasme groot is en dat veel opleidingen al vóór dat studiejaar overgaan naar een doorstroomadvies.
14. Welke veranderingen zien opleidingen aan collega-hogescholen, die al werken met een doorstroomadvies?
Collega-hogescholen zien dat veel opleidingen die een doorstroomadvies gaan uitgeven één of meer elementen aandacht geven:
- Intensivering van de studentbegeleiding.
- Gebruik maken van een doorstroomnorm omdat uit onderzoek blijkt dat studenten naar een norm studeren. Bij het bepalen van een doorstroomnorm staat centraal of realistisch is dat de achterstand nog ingelopen kan worden, bijvoorbeeld op basis van inhoudelijke argumenten rond voltijdelijkheid, inhoudelijke opbouw en leerlijnen.
- Focus op sociale binding binnen de opleiding.
- Een persoonlijk en onderbouwd advies op basis van een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve argumentatie (een persoonlijk en onderbouwd advies op basis van een combinatie van kwalitatieve en kwantitatieve argumentatie (studiekeuze (motivatie, opleiding, beroepsbeeld), studievaardigheden (overzicht, planning, leren leren, samenwerken), omstandigheden die van invloed kunnen zijn op de studievoortgang en/of -beleving (opleiding, privé, anders), studievoortgang (resultaten), eigen regie (zelfstandigheid en verantwoordelijkheid)). De student geeft eerst zelf een beeld aan de hand van bovenstaande onderwerpen. De studiebegeleider kijkt of dit beeld past met zijn eigen beeldvorming en bespreekt dit met de student. Uiteindelijk geeft de studiebegeleider een doorstroomadvies.
- Een focus op een soepele transitie tussen jaar 1 en jaar 2, waarbij een opleiding samen met de student een optimale en studeeerbare route voor het tweede jaar van inschrijving uitstippelt, rekening houdend met wat behaald en haalbaar is, en met de persoonlijke en bijzondere omstandigheden. Dit wordt vastgelegd in een persoonlijk studieplan op maat.
- De algehele studeerbaarheid van het curriculum.
Let wel: dit betekent niet dat het noodzakelijk is om soortgelijke veranderingen door te voeren wanneer een doorstroomadvies uitgegeven gaat worden. Dit kan per opleiding verschillen.
15. Stel dat wij een doorstroomadvies willen uitgeven. Heeft dat tot gevolg dat we meer studenten zullen aantrekken dan opleidingen die een bindend studieadvies uitgeven?
Deze ontwikkeling wordt niet gezien door onze collega-hogescholen die al een doorstroomadvies uitgeven.
