Wat zijn praktische oefeningen in hoofdstuk 3.5?

Op basis van de Wet op het Hoger onderwijs en Wetenschappelijk onderzoek (WHW) kunnen opleidingen bij onderwijseenheden waarbij sprake is van ‘praktische oefeningen’ een aanwezigheidseis stellen als voorwaarde om deel te mogen nemen aan (deel)tentamens. In deze wet, wordt een praktische oefening als volgt aangeduid:

“de verplichting tot het deelnemen aan praktische oefeningen met het oog op de toelating tot het afleggen van het desbetreffende tentamen” - Art. 7.13 lid 2 sub t WHW.

Binnen de Hogeschool van Amsterdam hanteren wij in de Onderwijs- en Examenreglementen de volgende definitie:

“Oefeningen die uitsluitend onder begeleiding kunnen plaatsvinden tijdens de ingeroosterde bijeenkomsten en die gericht zijn op het verwerven van een praktische beroepsvaardigheid, en die binnen de betreffende onderwijseenheid worden getentamineerd.” - HvA Format Onderwijs- en Examenregeling

De crux is dat de opleiding het gewenste leereffect bij studenten uitsluitend kan faciliteren door deelname van studenten aan de geplande bijeenkomsten. Dit leereffect moet in de bijeenkomsten worden waargemaakt. De aanwezigheid van de student is dan een voorwaarde om het leereffect te bereiken en deel te mogen nemen aan het (deel)tentamen. De student toont het leereffect aan door zijn/haar prestatie tijdens de toetsmomenten. Aanwezigheid op zichzelf is geen leerprestatie. Daar kunnen dus geen studiepunten aan worden toegekend. Wel is het mogelijk om tijdens de bijeenkomsten individuele leerprestaties direct te beoordelen en te waarderen en om die waardering - voor die feitelijke leerprestatie (= toetsing) tijdens de bijeenkomst - mee te nemen in het tentamencijfer.

Hoe worden studenten hierover geïnformeerd? 

In de Onderwijs- en Examenregeling, de studiegids, de studiehandleiding en in het gesprek met de studenten moet duidelijk worden verantwoord waarom deze bijeenkomsten verplicht zijn. Met andere woorden: waarom dit gewenste leereffect alleen in een verplichte lessituatie behaald kan worden. De aanwezigheidsplicht bij onderwijseenheden met praktische oefeningen is vermeld in de Onderwijs- en Examenregeling. Dit wordt in de studiegids nader toegelicht: welke bijeenkomsten of welk deel van de bijeenkomsten en hoe wordt omgegaan met te laat komen. De studenten moeten in de gelegenheid worden gesteld om een bepaalde mate van afwezigheid wegens overmacht in te halen. De voorwaarden en de procedure moeten helder in de studiegids staan beschreven. De registratie (elke bijeenkomst) moet 100% fraude-proef zijn.

In het Format Onderwijs- en Examenregeling is sinds collegejaar '18-'19 een duidelijker overzicht van de invulling van de praktische opdrachten opgenomen. Hierdoor is direct de inrichting van de opdracht en aanwezigheidsplicht achter een onderwijseenheid te vinden. In de onderstaande tabel is het overzicht, zoals te vinden in hoofdstuk 3.5 van de Onderwijs- en Examenregeling, te vinden op basis van voorbeelden van de AMSIB.

Voorbeelden van praktische oefeningen

Binnen de Hogeschool van Amsterdam zijn er verschillende invullingen te vinden van de praktische opdrachten. Hieronder staat een overzicht met een elftal voorbeelden van praktische opdrachten:

• Sportstudies - Sportvakken
  Tijdens deze vakken leren studenten door sportbeoefening de competenties die nodig zijn voor het beroep van sportmanager. Deze lessen zijn bedoeld om bepaalde managementvaardigheden aan te leren, zoals onder andere presenteren, coördineren, plannen, analyseren en samenwerken. Dat kan alleen doordat studenten intensief begeleid en gecoacht worden gedurende deze lessen en continue feedback krijgen op hun handelen.
• Commerciële Economie - Sportlessen
  Bij de sportlessen voeren studenten opdrachten uit en verzamelen feedback over hun persoonlijke effectiviteit; 80% aanwezigheid; er is 1 inhaaldag aan eind van semester voor studenten die beperkt aantal trainingen hebben gemist
• Human Resrouces Management - Communicatietrainingen
  Bij de communicatietrainingen wordt intensief geoefend aan vaardigheden. Aanwezigheid is voorwaarde voor deelname aan de deeltoets; inhalen bij andere klas en lukt dat niet dan bij HRM inhaaltraining (als 1 gemist).
• Human Resources Management - Engels
  The learning goals can only be achieved when you prepare for class, attend class and actively participate in the learning activities. In class you will practice all four skills individually and in groups and will receive feedback on your progress. In between classes, you will be required to prepare, so
• Fysiotherapie - Klinisch redeneren
  Tijdens de les wordt er gewerkt aan een casus met klachten aan de knie en een casus met klachten aan de enkel, waarbij de nadruk ligt op problemen met de mobiliteit. De groep wordt in tweeën verdeeld: één groep werkt de enkel casus uit en de andere groep de knie casus. In het laatste gedeelte van de les worden de uitkomsten aan elkaar gepresenteerd. In de praktijklab les van vrijdag moet de student bovenstaande proces van klinisch redeneren toepassen op een andere casus.
• Techniekopleidingen - Werkplaatspractica en labs
  Voorbeelden van werkplaatspractica: materialen, CNC, elektrische schakelingen, aerodynamische systemen, energieopwekking, sensoren, hardware. Ook zijn er diverse simulatoren waar studenten in kunnen oefenen/demonstreren. Dit kan voorwaardelijk zijn bijv. bij het maken van materialen dat in een project wordt gebruikt, maar vaak is (in studiejaar 1 en 2) ook sprake van zelfstandige toetsing.
• AMSIB - Personal development 
  There will be a combination of Themed Activities inside and outside of school. Each minitheme (such as ‘communication’ and ‘personality preferences’) will include interactive workshops at school and practice of the acquired knowledge in a physical (sports) activity outside of school. At the end of the module there will be presentations done by all students on your discoveries of “Who am I” – either a poster, collage, presentation, website, movie or another creative way in which you can show who you are.
• AMSIB - Business Language 
  During class, students will practise their communication skills in French by the help of pronunciation, and simulation exercises (question-answering, role plays etc.). Some of these exercises will be recorded in the language lab, and saved in a digital oral portfolio. At the end of the semester, the lecturer will select and listen to some of these files to judge the students’ oral skills. The portfolio is part of the oral grade. that class time can be used effectively.
• Toegepaste Psychologie - Stage 
  Op Stage voeren studenten opdrachten uit en werken ze o.a. aan de competenties ‘professioneel werken’ en ‘interdisciplinair samenwerken’. Tijdens stage ontvangt een student feedback van collega’s en van de begeleider. Zo kan de student een beeld vormen van zijn eigen functioneren en heeft de student input vergaard voor het stageverslag.
• HBO- Rechten - Adviseren 
  In de juridische praktijk geven juristen vaak advies aan burgers, cliënten en collega’s over allerlei wet- en regelgeving. Tijdens de trainingen Adviseren oefen je met name het mondelinge adviesgesprek met cliënten. Hiervoor is kennis van het rechtsgebied een absolute voorwaarde en daarom hebben de juridische vragen voornamelijk betrekking op het arbeidsrecht (dit vak wordt gelijktijdig in het blok gegeven). Tijdens drie trainingen behandelen we het voeren van een intakegesprek, klantgericht adviseren, en het brengen van een advies met slecht nieuws. De toetsing bestaat uit een assessment, waarvoor je een advies naar aanleiding van de juridische vraag van een cliënt schriftelijk voorbereidt en het gesprek voert volgens de geoefende aanpak.

Bijlagen

De volgende bijlagen zijn beschikbaar voor dit artikel:

1. Kennisclip: Praktische oefeningen

Vragen over dit artikel?

Wanneer je naar aanleiding van dit artikel nog vragen of opmerkingen hebt over de instemming op de Onderwijs- en Examenregeling, kan je contact opnemen met de beleidsafdeling Onderwijs *